Ayasofya-i Kebir Camii Nerede, Nasıl Gidilir? Ayasofya Camii Tarihi Ve Özellikleri…
Ayasofya ya da resmî ismi ile Ayasofya-i Kebîr Câmi-i Şerîfi, eski ismi ile Ayasofya Kilisesi, İstanbul’da yer almakta olan bir camidir. Bizans İmparatoru olan I. Justinianus tarafından, 532 ile 537 seneleri arasında İstanbul’un tarihi nitelikteki yarımadasında yer alan eski şehir merkezinin içine inşa ettirilen bazilika planlı bir patrik katedralidir.
1453 senesinde İstanbul’un Osmanlılar tarafından fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından bu yapı camiye dönüştürülmüştür. 1934 senesinde yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile birlikte müzeye dönüştürülmüştür. Bununla birlikte kazı ve tadilat çalışmaları da başlatılmıştır. 1935 ile 2020 seneleri arasında müze şeklinde hizmet vermiştir. 2020 senesinde ise müze kapsamının iptal edilmesi ile yeniden cami statüsü kazanmıştır.
’nın Müze Oluş Süreci Nasıldır?
Ayasofya adı verilen yapı, Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’un 1453 senesinde fethi ile beraber camiye çevrilmiştir. Çok sayıda tarihi belgelerin içerisinde harap bir halde olduğu belirtilen bu yapı, İstanbul’un fethedilmesinden sonra herhangi bir tahribata uğratılmamış olduğu gibi, yapılmış olan güçlendirme ve onarımlar aracılığı ile bugüne kadar en iyi biçimde korunmuştur. Bununla birlikte Osmanlı mimari faktörleri ile yapılan ilaveler ile kutsal bir mekân veya ibadethane biçiminde varlığını devam ettirmiştir.
Ayasofya yapısı, 24 Kasım 1934 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün önerisi üzerine ve Bakanlar Kurulu’nun kararı ile beraber müzeye dönüştürülmüştür. Bu dönüştürülme işleminin ardından da 1 Şubat 1935 tarihinde ziyarete açılması sağlanmıştır. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün vermiş olduğu iznin ardından başlayan çalışmalar tam on beş yıl sürmüştür ve tarih olarak 1947 yılında tamamlanmıştır. 1996 yılında Dünya Anıtları İzleme listesi içerisinde alınmış olan Ayasofya’nın kubbesi ile minareleri, Dünya Anıtları Fonu’nun da desteği ile 1997 ile 2002 yılları arasında restore edilmiştir. Müze UNESO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.
Ayasofya Camii’ne Nasıl Gidilir?
Ayasofya, İstanbul ilinin Fatih ilçesinde yer almakta olan bir yapıdır. Sultanahmet’in içerisinde bulunmaktadır. Sultanahmet’e en kolay bir şekilde tramvay aracılığı ile gidilmektedir. Bağcılar ile Kabataş tramvayı ile edip Sultanahmet durağında inildiğinde Ayasofya’ya ulaşılacaktır. İstanbul’un her alanından İETT otobüsleri ile Eminönü’ne sonrasında da Ayasofya Camii’ne ulaşabilmek mümkün olmaktadır. Bununla birlikte yakınında yer alan İETT Adliye Durağından da, inildiği takdirde beş yüz metre yürünerek Ayasofya Müzesi’ne ulaşılmaktadır.
Ayasofya Camii’nin Tarihi Özellikleri Nelerdir?
Tarihi bir yarımada içinde Fatih ilçesine bağlı bulunan Sultanahmet meydanında yer alan Ayasofya, İstanbul’da yapılmış olan en büyük Bizans kilisesi niteliğini taşımaktadır. Aynı bölümde tam üç defa inşa edilmiştir. İlk yapıldığı dönem içerisinde Megale Ekklesia adını almıştır. Megale Ekklesia’nın Türkçesi büyük kilise şeklindedir. V. yüzyıldan başlayarak Hagia Sophia ya da kutsal hikmet şeklinde isimlendirilmiştir. I. Kilise ise İmparator Constantinos ’un oğlu olan imparator Constantios tarafından 360 senesinde yaptırılmıştır.
Bahsedilen kilise bazilikal planlı ve ahşap çatılı bir yapıya sahiptir. Kilise 404 senesinde o dönemde İmparator olan Arcadios’a karşı, çıkmış olan halk ayaklanması içerisinde kısmen yakılmıştır ve harap olmuştur. Bu sebepten dolayı II. Kilise ise İmparator II. Theodosios tarafından Mimar Ruffinos ’a 415 senesinde inşa ettirilmiştir. İkinci yapı da bazilikal bir planlı, beş nefli, ahşap çatılı ve üç kapılı anıtsal girişi olan bir yapıdır.
II Ayasofya Kimin Tarafından Yaptırılmıştır?
II. Ayasofya da İmparator olan Iustinianos aleyhine 532 senesinde başlayan ve tarih boyunca Nika ayaklanması olarak isimlendirilen isyan neticesinde yanmıştır ve yıkılmıştır. Günümüzdeki Ayasofya ise İmparator Iustinianos tarafından o dönemin iki tane önemli mimarı olan Tralles’li Anthemios ile Miletos’lu Isidoros’a yaptırılmıştır. Bu binanın yapım işlemine 23 Şubat 532 yılında başlanmıştır.
Bin tane usta ve on bin tane işçi ile birlikte beş senede tamamlanmıştır. Bu tamamlanma işleminin ardından 27 Aralık 537 senesinde ibadete açılmıştır. Ayasofya’da VI. yüzyılda yapılmış olan orijinal tavan mozaiklerinin geometrik ve bitkisel motifli olanları bugüne kadar ulaşmış, fakat tasvirli mozaikler ise ikonaklazma akımının bitmesinden sonra yapılmıştır.
Ayasofya Neden Önemlidir?
Doğu Roma İmparatorluğu’nun İstanbul içerisinde yaptırdığı en büyük kilise niteliğine sahip olan Ayasofya, aynı yerde tam üç kez inşa edilmiştir. Bahsedilen Ayasofya, Doğu Roma İmparatorluğu süresince hükümdarların taç giydikleri, başkentin ise en büyük kilisesi şeklinde katedral görevi görmüştür.
